Ο αστιγματισμός είναι μια διαθλαστική ανωμαλία του ματιού, η οποία οφείλεται σε ανωμαλία της επιφάνειας του κερατοειδούς, κατά την οποία ο κερατοειδής δεν έχει την ίδια καμπυλότητα σε όλη του την έκταση ( κερατοειδικός αστιγματισμός), ή σε ανωμαλία στην κατασκευή του κρυσταλλοειδούς φακού του ματιού (φακικός αστιγματισμός).
Στον αστιγματισμό οι ακτίνες του φωτός δεν καταλήγουν όλες στο ίδιο σημείο του αμφιβληστροειδή, δημιουργώντας μία θολή εικόνα στον εγκέφαλο για τα αντικείμενα είτε κοντινά , είτε μακρινά.Πολλές φορές ο αστιγματισμός συνυπάρχει με μυωπία, υπερμετρωπία ή άλλες διαθλαστικές παθήσεις. Ειδικά σε μικρές ηλικίες που τα παιδιά δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι έχουν πρόβλημα είναι καλό να γίνεται τακτικός οφθαλμολογικός έλεγχος για έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση.
Τα αίτια του αστιγματισμού μπορεί να είναι κληρονομικά.
Ορισμένες φορές, αστιγματισμός μπορεί να εμφανιστεί στα πλαίσια άλλων παθήσεων του οφθαλμού, μετά από τραυματισμό ή μετά από χειρουργική επέμβαση.
Κύρια συμπτώματα που μπορεί να υποδεικνύουν ύπαρξη αστιγματισμού είναι;
• η θολή όραση τόσο των κοντινών, όσο και των μακρινών αντικειμένων.
• κεφαλαλγία και αίσθημα βάρους γύρω από τα μάτια
Η διάγνωση του αστιγματισμού γίνεται πολύ εύκολα κατά τον διαθλαστικό έλεγχο του ασθενή με κερατομετρία και με σκιασκοπία. Ταυτόχρονα, ελέγχεται και η οπτική οξύτητα του ασθενή και τελικά καθορίζεται η αστιγματική του διόρθωση.
Επιπλέον πληροφορίες για την καμπυλότητα και την μορφολογία του κερατοειδή μπορεί να δώσει η τοπογραφία του κερατοειδούς (orbscan, pentacam).
Ο μικρός και ο μέσος αστιγματισμός, συνήθως αντιμετωπίζονται με γυαλιά ή με αστιγματικούς (τορικούς) φακούς επαφής.
Παλαιότερα, για την διόρθωση του αστιγματισμού χρησιμοποιούνταν μόνο οι σκληροί φακοί επαφής. Σήμερα, έχουμε την δυνατότητα να διορθώσουμε τον αστιγματισμό και με μαλακούς,
τορικούς φακούς επαφής. Σε περιπτώσεις πολύ υψηλού αστιγματισμού οι σκληροί όμως φακοί επαφής παραμένουν η καλύτερη λύση.
Άλλη επιλογή για την μόνιμη διόρθωση του αστιγματισμού είναι η διαθλαστική χειρουργική.
Πιο συχνά γίνεται η επέμβαση LASIK, Femto LASIK και PRK, αλλά υπάρχουν και άλλες εναλλακτικές επεμβάσεις μεταξύ των οποίων μπορεί να επιλέξει ο ασθενής, αφού ενημερωθεί από τον οφθαλμίατρο
Χάρη στην εξέλιξη της τεχνολογίας και στην αυξανόμενη εμπειρία του χειρουργού οφθαλμιάτρου οι τεχνικές αυτές είναι απόλυτα ασφαλείς και ικανές να καλύψουν τις ανάγκες των ασθενών. Οι βασικότερες είναι:
Με τη μέθοδο LASIK η διόρθωση της διαθλαστικής ανωμαλίας δε γίνεται στην επιφάνεια αλλά στο εσωτερικό του κερατοειδούς. Αρχικά, δημιουργείται ένας λεπτός επιφανειακός κρημνός κερατοειδικού ιστού, ο οποίος δεν αποκόπτεται εντελώς αλλά παραμένει ενωμένος με τον κερατοειδή στη μία του πλευρά. Στη συνέχεια ανασηκώνεται, για να αποκαλύψει τις εσωτερικές στιβάδες του κερατοειδούς και εφαρμόζεται το Excimer Laser. Με αυτό γίνεται εξάχνωση του κερατοειδικού ιστού, ώστε να τροποποιηθεί η καμπυλότητα του κερατοειδούς και να διορθωθεί το διαθλαστικό σφάλμα. Μετά ο χειρουργός επανατοποθετεί τον κρημνό στη θέση του.
H επέμβαση διόρθωσης της όρασης ( μυωπία, υπερμετρωπία ή/και αστιγμα¬τισμό) με laser γίνεται με σκοπό την αλλαγή των οπτικών του ιδιοτήτων του (το πόσο καλά εστιάζει), ώστε ο οφθαλμός να γίνει εμμετρωπικός και έτσι να εξα¬λειφθεί η μυωπία ,η υπερμετρωπία και ο αστιγματισμός). Για να επιτευχθεί αυτό, η οπτική ισχύς του κερατοειδή πρέπει να αλλάξει, ώστε να είναι εναρμονισμένη με τις οπτικές ανάγκες του οφθαλμού. Για παράδειγμα, πρέπει να μειωθεί (για τη μυωπία), αυξηθεί (για την υπερμετρωπία) ή να μεταβληθεί τοπικά (για τον αστιγματισμό).
Η διάρκεια της επέμβασης LASIK laser δεν υπερβαίνει τα 5 λεπτά, είναι ανώδυνη και δεν χρησιμοποιούνται βελόνες ή ράμματα. Η αποκατάσταση της όρασης είναι πολύ γρήγορη, ενώ η ποιότητα της όρασης συνεχίζει να βελτιώνεται για ένα μικρό ακόμη χρονικό διάστημα. Τα αποτελέσματα της θεραπείας των διαθλαστικών ανωμαλιών με Laser LASIK είναι ιδιαίτερα ιδιαίτερα ικανοποιητικά.
Lasik extra:
Μετά τη δημιουργία του κρημνού (flap), το ανασήκωμα του, την ακτινοβόληση με το excimer Laser, το οποίο διορθώνει τον αστιγματισμό, γίνεται ενστάλαξη οφθαλμικού διαλύματος ριβοφλαβίνης για 90sec με αποτέλεσμα να ποτίζεται το στρώμα του κερατοειδούς και εν συνεχεία πλένεται καλά η ριβοφλαβίνη, τοποθετείται το flap στη θέση του και ακολουθεί ακτινοβόληση του κερατοειδούς με υπεριώδη ακτινοβολία Α30mW/cm για 90 sec.
Επιφανειακή Φωτοδιαθλαστική Κερατεκτομή
H μέθοδος PRK είναι πολύ αποτελεσματική στη διόρθωση μικρών βαθμών μυωπίας, με ή χωρίς αστιγματισμό, αλλά και σε μεγαλύτερους βαθμούς εφόσον ο κερατοειδής είναι σχετικά λεπτός. Μία πολύ λεπτή δέσμη Laser εφαρμόζεται στην επιφάνεια του κερατοειδούς. Στην τεχνική αυτή γίνεται η αφαίρεση της επιφανειακής μεμβράνης του κερατοειδούς (επιθήλιο), με ένα ειδικό εργαλείο και στη συνέχεια εφαρμόζεται η θεραπεία με το Excimer Laser.
Στο τέλος της επέμβασης τοποθετείται ένας φακός επαφής για να βοηθήσει το επιθήλιο να επουλωθεί μέσα στις επόμενες τρεις με τέσσερις ημέρες.
Η επέμβαση είναι ολιγόλεπτη και γίνεται με χρήση τοπικού αναισθητικού κολλυρίου.
Η μέθοδος έχει διάφορες παραλλαγές ,όπως:
-Aν το επιθήλιο αφαιρεθεί απ’ το Excimer laser με ειδικό λογισμικό, τότε η μέθοδος λέγεται TransPRK η TransASA.
-Όταν χρησιμοποιείται ειδικό διάλυμα αιθανόλης για το διαχωρισμό της επιθηλιακής στοιβάδας, τότε η μέθοδος λέγεται LASEK (Laser Assisted Subepithelial Keratosmileusis).
-Όταν χρησιμοποιείται ειδικός μηχανικός διαχωριστικός μικροκερατόμος για την προσωρινή απομάκρυνση του επιθηλίου η μέθοδος λέγεται Epi-Lasik.
Όταν για τη φωτοκερατεκτομή χρησιμοποιείται αναβαθμισμένου λογισμικού Excimer laser, ειδικά επουλωτικά διαλύματα και φακός επαφής σιλικόνης υδρογέλης, τότε η μέθοδος λέγεται Advanced Surface Ablation (ASA)
Συνήθως χρησιμοποιούμε τη μέθοδο PRK για μυωπία σε περιπτώσεις που ο κερατοειδής είναι σχετικά λεπτός σε σχέση με τη σμίλευση που χρειάζεται ο συγκεκριμένος οφθαλμός ή εμφανίζει ορισμένες ιδιομορφίες. Μετά την επέμβαση τοποθετείται ειδικός φακός επαφής για 3-6 ημέρες και η επανάκτηση της όρασης είναι σταδιακή. Η επιστροφή στις συνήθεις δραστηριότητες γίνεται μετά από 5-7 ημέρες. Η τελική οπτική οξύτητα δεν διαφέρει απ’ την όραση της μεθόδου laser Lasik.
PRK extra:
Μετά την εφαρμογή του excimer Laser στον κερατοειδή χιτώνα ακολουθεί η ενστάλαξη οφθαλμικού διαλύματος ριβοφλαβίνης για 90 δευτερόλεπτα. Εν συνεχεία γίνεται εφαρμογή υπεριώδης ακτινοβολίας με ένταση 30 mW/cm2 για 90 ‘’. Τέλος, τοποθετείται φακός επαφής. Αξίζει δε να σημειωθεί, πως η διαδικασία της επέμβασης διαρκεί μόλις τρία λεπτά και σύμφωνα με τις γνώμες των ασθενών οι οποίοι έχουν πραγματοποιήσει επέμβαση PRK Xtra ο χρόνος ανάρρωσης και η δυσφορία μετά από την διαδικασία της επέμβασης είναι η ίδια μετά από μια συνήθη επέμβαση PRK.
Για περισσότερες πληροφορίες δείτε: Διόρθωση μυωπίας, υπερμετροπίας και αστιγματισμού με laser.